STEM Yazı Dizisi – 2

STEM mi, SİTEM mi?

Konuyu ciddileştirmeden önce Türkçe’ye geçişi ve bizim dilimizin güzellikleriyle onlarca neşeli seminer adına kaynak olmuş STEM ile ilgili bir dokunuş da “Selvi Boylum Al Yazmalım”dan gelsin.

–       Sahi STEM Neydi?

–       STEM emekti, STEM etkinlikti. STEM disiplinler arası, ürün odaklı çalışmaydı.

İşin esprisi bir yana -en uzak tanımıyla- çok farklı bir coğrafyada bizden farklı insanların, bizden farklı okulların, bizden farklı bir eğitim sisteminin sorunu ve bu sorunun çözümüydü STEM. Dolayısıyla Türkçeleştirmek daha önemlisi Türkleştirmek bir hayli zaman aldı.

STEM öncesi süreç değerlendirildiğinde, uzun aralıklarla öğrenci merkezli eğitim, yapılandırmacı eğitim ve STEM süreci geliyor. STEM’e kadar olan uzun süreçte eğitim-öğretim ortamını öğretmenin öğretmeye çabalayıp, yorulduğu, öğrencinin misafir olduğu bir süreçten, tüm aşamaları öğrencinin gerçekleştirdiği, öğretmenin yardımcı, yönlendirici daha doğrusu danışman olduğu bir ortama transferi gözlemliyoruz.

Aslına bakarsanız buraya kadar her şey tamam. Sonuçta tüm dünyada farklı zamanlarda da olsa her okulun ortak sorunudur bu durum. Ancak STEM ile eğitimin amacında bir farklılaşma görüyorum.

STEM açılımı itibariyle Science, Technology, Engineering and Mathematics yani Fen(Bilim), Teknoloji, Mühendislik ve Matematik alanlarının birleşiminden oluşuyor. Bu kelime tabanlı tanım dahi aklımızda bir fikir oluşturuyor ancak aynı zamanda “e zaten biz bunları yapmıyor muyuz?” “Fizik anlatırken öğrenciye resmen oran orantı konusunu ben öğretiyorum” “Ben biyoloji dersinde anlatırken neredeyse kimya öğretmeninin konularını anlatıyorum zaten” gibi itirazları doğuruyor. Bu itirazların çok da gerekli olmadığını anlamak için biraz daha okumamız ve araştırmamız gerekiyor.

STEM’i Anlamak: Bu Mühendislik de neyin nesi?

Bu ara tanımı geçtiğimizde birazdan daha detaylı inceleyecek olsak da STEM söz konusu olduğunda öğrenci merkezli eğitim, yapılandırmacı eğitim ve beraberinde türeyen tema, yöntem ve felsefelerden farklı olarak  gelişen bir mühendislik sürecini daha doğrusu mühendislik tasarım sürecini görüyoruz. Bence sürecin farklılaşmaya başladığı nokta da burası.

Geleneksel yöntemlere bağlı, gelişmeye kapalı bir öğretmen olarak bile baktığımda  Fen, Matematik ve Teknoloji “MEB yap dedi, yapıyoruz” formunda yapılabilir duruyor. Yani bir fen öğretmeninin, matematiğe; matematik öğretmeninin fene yaklaşması, yatkın olması çok zor değil, teknoloji deseniz zaten sınıflarımızda hepimiz akıllı tahta(!) kullanıyoruz.(Teknoloji ile bize anlatılmaya çalışanın ne olduğunu ilerleyen bölümlerde tartışacağız.) Ancak mühendislik, hem eğitim hem de ilgi geçmişimiz düşünüldüğünde bir öğretmen olarak hakim olabileceğimiz bir alan değil. “e o zaman bu yaştan sonra mühendislik mi okuyalım, oldu olacak inşaat mühendisi olup ev yapalım? ”

Belki de her şeyden önce bu sistemlerin artık öğretmenler için değil, öğrenciler için hazırlandığını anlamamız gerekiyor. Yani biz mühendis olmayacağız, daha önemlisi yetiştirdiğimiz her öğrenci de mühendis olmayacak. STEM’in mühendislik aşamasında önemli olan ürün geliştirme aşamalarındaki bir mühendisin düşünce yapısını ve çalışma aşamalarını öğrenciye aktarabilmek ve öğrencinin sahip olduğu ve/veya edineceği bilginin kullanılabilir hale gelmesini sağlamak olacak.

Yani yıllardır süreç odaklı eğitim ve değerlendirme deyişimize şimdi -sonuç değil ancak- ürün odağımızı da ekliyoruz. Okulu, sınıfı ve en önemlisi öğrenme sürecini bizim kontrolörlüğümüzde öğrencilere bıraktığımızda bizler de öğretmenliğin farklı bir boyutuna geçmiş olacak ve uygulayıcı öğretmenden, tasarlayıcı öğretmen konforuna ulaşabileceğiz. Daha önemlisi ve güzeli ise öğrencilerin, sizin oluşturduğunuz yönergelerle, neredeyse hepsi öğrenme hedeflerinizi kapsayan ancak birbirinden çok farklı ürünlerini gördüğünüzde, eğitim sürecinde bir öğretmen olarak baskın olmadan – yani daha az yorularak- daha yaratıcı ve üretken bir nesil yetiştirdiğinizi göreceksiniz.

Previous Article

STEM ve STEM Öğretmen Üzerine

Next Article

STEM’in T’si…